Woorden die steeds worden herhaald lijken wel een melodie te krijgen.
Die illusie ontstaat doordat de woordbetekenis uitdooft.

Over illusies gaat het in mijn eerste nieuwsbrief van 2019. Op allerlei gebied.
Dit zijn een paar onderwerpen:

* Schrijven op B1-niveau - kan dat? Of is het een illusie?
* Helder schrijven - het kan!
* Plensbuiparfum - Illusie of werkelijkheid?
* Een topjaar voor eikels, de grappigste taalkronkels uit de media
* Alles behalve een illusie: artikel over de 'HUP
* Weetje: Magneetwoorden

Ook geinteresseerd in (taal)illusies? Lees dan mijn tiende nieuwsbrief.

Altijd dichtbij in haar geheugen: hoe ze dagelijks, een kind nog, in een lange rij stond voor brood. Hoe het voelde om honger, echte honger te hebben. Hoe hard ze van jongs af aan heeft moeten werken op de boerderij van haar ouders. En hoe de natuur haar pijn kon verzachten. Mira groeide op in een hardvochtige, grimmige omgeving. Maar toen de band met haar ouders en haar dorp onverhoeds werd verbroken op haar dertiende, voelde thuis toch als een ‘paradijsje’. Waarom moest ze weg?

Er loopt een meisje door een bloemenveld, mand op de heup, gehaast. Het is zomer in een klein dorp aan de voet van de Karpaten, Roemenië. Zeven uur in de ochtend, vakantietijd. In haar hoofd alle dingen die haar ouders haar hebben opgedragen te doen op de boerderij. Daar is ze een volle dag mee bezig, ook omdat ze het liefst nog méér wil doen dan haar moeder gevraagd heeft. Ze moeten haar geweldig vinden! 

Als een levende draak is het dertiende verhaal in de serie Haagse krachtpatsers. Daarin vertelt Mira over haar vroege jaren, waarin ze al heel jong met de donkere kanten van het leven te maken kreeg.

Haagse krachtpatsers is een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (fotografie).

Vier vrijgezelle broers tussen de 45 en 70 jaar, die ook nog eens bij elkaar wonen in de boerderij van wijlen hun ouders. Dat is best bijzonder, anders dan anders. Ik zag ze in het tv-programma 'Goed volk', waarin de Vlaamse kok Jeroen Meus met hen praat en voor hen kookt.

De broers blijken helemaal niet van 'bijzonder' en 'anders´te houden, liever´altijd hetzelfde´. Als er wordt gekookt is dat steevast groentensoep, vlees, sperziebonen en aardappelen. "Want", zegt een van de vier, "we houden niet zo van verandering. Als het goed is voor één keer, is het goed voor altijd." Dán zet Meus zich achter het fornuis en maakt vol-au-vent, maar wel heel anders dan anders. De broers zijn er stil van.

Iets ervaren wat je nog niet kent, vind ik interessant. Veranderen betekent bewegen: je kunt meegaan in die beweging, je blik verruimen en je laten verrassen; of het aan je voorbij laten gaan. Dán eet je altijd hetzelfde. Dat is niets voor mij, ik houd juist van anders dan anders, van afwisseling en verandering. In mijn laatste  nieuwsbrief is dát het leidende thema. In relatie tot mijn werk natuurlijk.

Lees in deze nieuwsbrief over wat redactie eigenlijk inhoudt, compleet met een mooi voorbeeld; over een 'andere' manier om mensen uit je bedrijf voor te stellen; over Haagse krachtpatsers die hun leven zagen veranderen, over nieuwe, andere woorden; en steek iets op van mijn taaltips.

Wil je mijn nieuwsbrieven ontvangen? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.!

“Ik heb al eerder mijn verhaal gedaan. Toen ze voor een interviewreeks nog een eenbenige vrouw nodig hadden.” Zelfspot, daar houdt Serena wel van. Maar wacht, laten we beginnen bij het begin. Want eenbenig, dat word je niet zomaar.

Wie ís Serena? Vóór het gesprek dat ik met haar zal hebben, lees ik op haar website alvast iets over haar professionele leven. Ze is een zelfstandig ondernemer in de muziek: 'Een zangeres die zich prima thuis voelt in het klassieke barok-, romantische en contemporaine repertoire'; daarnaast is ze zangdocent en dirigent.

Buikdansen
Toen ze in 2004 een tournee maakte met de opvoering van Die Fledermaus genoot ze van de combinatie opera en theater. Híerbij voelde ze zich thuis. “Ze hadden me gevraagd omdat ze iemand wilde hebben die kon zingen, maar ook van dansen wist. Dat kwam goed uit,” grinnikt ze, “want ik deed aan buikdansen. Dertig voorstellingen heb ik gedaan, ik was kapot nadien. Maar het was heerlijk en ik had ook nog goed verdiend. Achteraf bleek het ook een gedenkwaardige tournee. En voorlopig mijn laatste.” Maar dat kon ik toen nog niet weten.”

Niets te ontdekken
Voldaan en blij was ze, maar ook compleet uitgeput. Waarmee ze al een flinke tijd leefde, maar waarvoor ze niet wilde zwichten, was de steeds erger wordende pijn in haar linkerbeen en -heup. Lees verder!

Opnieuw een nieuw verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

Een leuke manier om lezers kennis te laten maken met uw bedrijf of organisatie is een 'portretreeks' op je Facebook-bedrijfspagina. Weer eens iets anders.

Ik schreef zulke portretjes voor het ministerie van Binnenlandse Zaken. Negen korte verhalen over gemeenteraadsleden, onder meer over Roelie Bosch (Almere), Dennis Chafiâ (Westland) en Marian Pater (Zwijndrecht). Dit als aanloop naar een congres van BZK. Elke week verschenen een paar portretjes, in woord en beeld, op de BZK-Facebookpagina. 

Word je ook regelmatig gemaand eens wat vaker out of the box te denken? Valt het je ook op dat bijna iedereen in de een of andere bubbel zit, zeg maar. Dat veel mensen alles super vinden? Waarom zeggen mensen ineens dat ze janken in plaats van huilen, hebben ze het te pas en te onpas over verbinding maken, zeggen ze bij alles dat ze ervoor kiezen, en vertéllen ze je iets niet gewoon, maar willen het graag met je delen? In deze herfstnieuwsbrief gaat het over mode in taalgebruik, benaderd vanuit verschillende invalshoeken.

• Over woorden die misschien wel uit de mode zijn, maar blíjvend populair (zoals bolleboos en regelneef).
• Over waardering: wat vinden mensen mooie woorden? Daar is onderzoek naar gedaan. 
• Bestaat er ook zoiets als ‘mode’ in bijvoorbeeld vacatureteksten? Kun je die misschien eens anders dan anders, maar toch modieus opstellen?
• 'Zelfstandige' tekstschrijvers; hoe zit dat met het woord ‘zelfstandig’.
• Nooit uit de mode: persoonlijk contact. Over briefing en offerte.
• 'En' gebruiken aan het begin van een zin: 'vroeger' niet, nu wel?

Interesse?
Hier lees je de hele nieuwsbrief. En vind je hem leuk, meld je dan aan voor de volgende!

Het avontuur trok. Maar ook uit betrokkenheid bij mensen die het minder goed hebben dan wij, sloot Christine zich aan bij een ‘bouwbrigade’ voor Nicaragua. Toen ze er voor de derde keer was, ontmoette ze iemand die haar leven op z’n kop zette.

Ergens in de jaren tachtig kocht Christine een huis met achtentwintig kamers. Niet om al die ruimte voor zichzelf te hebben, maar voor de inkomsten. Ze was net gescheiden, had drie kleine kinderen en zag in het huis een mogelijkheid om geld te verdienen. Ze begon een kamerverhuurbedrijf. [ ...]

Zin in avontuur
Het is jaren later als Christine weer aan het bouwen slaat. Den Haag heeft dan een stedenband met Juigalpa in Nicaragua en stuurt regelmatig ‘bouwbrigades’ die kant op. Christine sluit zich aan. Ze krijgt een training ‘bouwtoepassingen’, leert een beetje Spaans en vertrekt met een groepje mensen voor een maand. “Ik ben een maatschappelijk betrokken mens, maar ik had ook zin in avontuur.”

Nergens spijt van
Ze krijgt de smaak te pakken en besluit na twee keer opnieuw terug te gaan, maar nu alleen. Was ze gegaan als ze had geweten wat die volgende keer haar zou brengen? “Zeker”, zegt ze nu, meer dan tien jaar later. “Ik heb nergens spijt van, en ik had nooit kunnen vermoeden wat er gebeurde.” Lees verder hoe het Christine in Nicaragua verging!

Een nieuw verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

“De geschiedenis van het ouderenbeleid in Den Haag, willen jullie die opschrijven?” Dat was begin 2017 de vraag van de gemeente Den Haag aan mij, aan Lex Noyon en Jan Booij. “En willen jullie die zó opschrijven dat alle inwoners van Den Haag het verhaal gemakkelijk en met plezier kunnen lezen.”

Op een dag nam Nicole het vliegtuig naar de Turks-en-Caicoseilanden. Ze was er een week en kreeg er de grootste opdracht uit haar carrière. Het was een geschenk uit de hemel, want toen ze vertrok zat ze met haar bedrijf aan de grond. Nu, vijf jaar later, is ze nóg verbaasd over de vlucht die haar leven genomen heeft. “Het was een te grote jas waar ik ben in gegroeid.” 

Nicole had sinds 1984 een eigen grafisch ontwerpbureau; een paar jaar met partners een paar jaar zonder. "Er was altijd genoeg werk, leuke opdrachten en genoeg omzet om van te leven. Tot in 2008 wereldwijd de financiële markt instortte, en zich een ongekende economische crisis verspreidde. Kleine ondernemers zoals Nicole zagen de vraag van opdrachtgevers in razend tempo afnemen. “Ik had bijna geen werk meer. Eerst dacht ik: het komt wel weer goed. Dat was altijd zo geweest. Maar na een tijdje wist ik dat het helemaal niet meer goed kwam." Lees verder!

Het tiende verhaal!
in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

Deze tekstschrijver maakt fouten tegen de taalregels! Begin jaren negentig deed ik iets, wat nog niet in de mode was en kreeg het daarom aan de stok met een secretaresse van een scheidend directeur van een zorginstituut. Hij was blij met het interview dat ik over hem geschreven had. Zij wees de tekst af. En omdat secretaresses het vaak voor het zeggen hebben, ging het verhaal niet door. Waar ging het over? Over dat ‘en’ in de voorgaande zin: volgens een oude schoolregel die zij in haar hoofd had, begon je een zin nooit, maar dan ook nooit, met ‘en’. In de praktijk ligt dat een stuk genuanceerder.

'En' aan het begin van de zin, mag dat?  Jazeker mag dat! En is een nevenschikkend voegwoord. Het verbindt gewoonlijk een hoofdzin met een voorafgaande hoofdzin. De twee zinnen kunnen dan één samengestelde zin vormen, maar dat hoeft niet.
Je kunt het tweede deel ook als losse zin weergeven, bijvoorbeeld om de eerste zin duidelijk als zelfstandige zin te presenteren.
Of om het alternatief met en meer nadruk te geven. Door de tweede zin als nieuwe zin te presenteren valt die nieuwe zin meer op.

Voorbeelden
Gisteren was het museum al open voor journalisten en genodigden. En vandaag opent het de deuren voor het publiek.

Ook kan een afzonderlijke zin ingeleid door en een verband leggen met meer dan één voorafgaande zin, of verwijzen naar een situatie buiten de tekst.
Mijn ene opa was timmerman. Mijn andere opa werkte op een kantoor. En mijn beide oma's waren huisvrouw.
En dan is er nog het probleem van de afvalverwijdering.
En wie heeft de deur weer niet op slot gedaan?

Wat schrijven de boeken?
Deze stijl is informeel, zeggen de boeken. Een zin met ‘en’ beginnen is meer spreektaal dan schrijftaal. En laat dat nu net de reden zijn waarom het mij zo bevalt! En dat veel goede schrijvers van deze zinsconstructie gebruik maken! De informele toon trekt veel meer aan dan de formeel zakelijke stijl.

Een nieuwsbrief maken: dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. En dat geldt bijvoorbeeld ook voor webteksten publiceren, en een artikel schrijven op basis van een interview. Als je iets te schrijven hebt, kun je natuurlijk zelf aan de slag gaan, maar het ook overlaten aan specialisten!

Pleidooi, tips en weetjes
Een mooi onderwerp voor mijn zomernieuwsbrief, eigenlijk een pleidooi voor specialstenwerk. Met tips voor als je toch zélf die digitale nieuwsbrief wilt gaan maken, of een serie interviews. Natuurlijk ook weer uitleg van 'veelgemaakte fouten' en hoe het dan wel moet, en leuke weetjes over de herkomst van woorden.

Interesse?
Lees de nieuwsbrief, en meld je aan voor de volgende.

Publicatie: 10 juli 2017 - Foto: Loes Schleedoorn.

Nieuwsgierig, voortvarend en een beetje ondeugend, zo zal Ineke geweest zijn toen ze jong was. Er werd veel gelachen in de jaren dat ze volwassen werd. Maar gepraat werd er weinig. In elk geval niet over wat je in het leven zoal tegen kon komen. Dat gebrek aan voorlichting brak haar op toen ze trouwde. En nog meer toen ze na vijftien jaar huwelijk een totaal onverwachte mededeling kreeg.

Het was een behoorlijk gewaagde stap die Ineke op haar achttiende zette. Ze tekende voor een opleiding bij de Marine Vrouwenafdeling: ze werd een ‘Marva’. Vanuit Zwolle, vanuit een warm, beschermd gezin stapte ze de Randstad en de wereld van de krijgsmacht binnen. Dat was best lef hebben, zeker in de tijd waarin dit speelde: 1950.

Haagse krachtpatsers
Weer een bijzonder verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

7 juli 2017 - Drie weken zit ik nu op mijn nieuwe werkplek in hartje Den Haag, om de hoek bij het Paleis Noordeinde. Naar buiten lopen in een vrolijke winkelstraat, even buiten zitten op een bankje voor het paleis, koffie drinken op een vriendelijk terras. Wat een verschil met de Binckhorst! Daar zat ik in een (te) groot gebouw aan het begin van wat op termijn het hipste deel van de stad moet worden. Wij, mijn twee ‘kamergenoten’ en ik, besloten daar niet op te wachten. We hadden vier jaar een ruimte gedeeld en het samen goed gehad. Maar de omstandigheden waren veranderd (voor hen), het werd tijd uit elkaar te gaan.

Verhuizen dus 
Dat was eigenlijk alleen op mij van toepassing, ik had de meeste spullen en meubels om te verplaatsen. Ruim voor de opzegdatum ging ik al aan de slag: inpakken, wikken en wegen wat ik wel en niet mee zou nemen, weggooien. Ondertussen afstand nemend van die vier jaar dat we samen hadden gewerkt, gepraat, gelachen, (niet gehuild, mijn kamergenoten waren mannen; daarmee niet zeggend dat mannen nooit huilen).  

Ik heb de andere twee niet zien inpakken
Wat ze hadden, gooiden ze in hun auto en reden ermee weg. Om míjn spullen over te brengen huurden we een busje. Alles moest naar 3 hoog, zonder lift! Met bewondering heb ik ‘mijn’ mannen een GLAZEN blad van 2,25m naar boven zien hijsen, tree voor tree, bochten nemend en muren ontwijkend. Ten slotte ruimden we de laatste restjes op voor de oplevering van de oude ruimte. We maakten er korte metten mee, bijna alles verdween in de afvalcontainer. Dat was de Bink: dag Arnoud, dag Jan, ik zal jullie missen.

Augustus 2016: Gerdine Keijzer staat voor haar afscheid als directeur van de Rijksdienst voor Identiteitsgegegevens (RvIG). De Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) vraagt mij haar te interviewen voor hun blad Burgerzaken en Recht. In het torenhoge gebouw van Binnelandse Zaken, waar ze zetelt, schiet ik in ijltempo naar de 30e verdieping. Ik verheug me op het uitzicht, maar aangekomen ben ik omgeven door flarden mist, ik ben in de wolken! Ik heb een leuk gesprek en veel stof voor een interessant artikel. Wat een krachtige, dynamisch vrouw, mooi in deze behoorlijk mannelijke omgeving.

Mei 2017: Rhodia Maas is de nieuwe directeur van de RvIG en nu een half jaar in functie. Opnieuw vraagt de NVVB mij of ik een artikel wil schrijven voor hun blad. Opnieuw in de lift, met dichtklappende oren, naar de 30e verdieping. Ik kijk m'n ogen uit, want het is nu helder en het uitzicht miraculeus! Ook Rhodia Maas vertelt een goed verhaal waarover ik genoeg kan schrijven. Ze lijken wel iets op elkaar, deze dames. Wat een leuke opdrachten zijn dit. Bijzonder dat ik ze allebei heb kunnen spreken.

In de Marokkaanse familie van haar vorige man werd Liesbeth beschouwd als een medicijnvrouw. In de Hollandse polder had ze ‘gewoon’ genezende handen, als kind al. Toen niet als gave onderkend, maar na de ingrijpende dood van haar broer, en later die van haar man, tot volle ontplooiing gekomen. Daarmee ook haar denken over dood en bewustzijn.   

Toen Liesbeth op 5 februari 1992 in de middag gebeld werd, wist ze: ‘Rik gaat dood’. Rik, haar enige broer, met wie ze een innige band had. Die ochtend had ze de fiets gepakt om naar haar werk te gaan, maar bedacht zich. ‘Ik moet met de auto vandaag, en m’n toilettas mee’. Ze had bijna niet geslapen, klaarwakker en gespannen had ze in bed gelegen. ‘Wat is er aan de hand, wat gaat er gebeuren’, vroeg ze zich af. Na dat telefoontje werden dingen duidelijk. Maar niet direct. Lees verder!

Haagse krachtpatsers
Een gloednieuw verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

Vrijdagavond half 6 in de trein naar Rotterdam. Hij is tot de nok gevuld, maar er heerst een soort vredige rust. Iedereen is bezig, met z’n berichten op Facebook, met het laatste nieuws op Nu.nl, met luisteren naar muziek, met een boek lezen. Er wordt nauwelijks gepraat; de mensen die hun telefoon of laptop in de tas hebben gelaten, slapen. Want het is vrijdagavond, het werk is gedaan voor deze week en men zakt massaal in. Ik vind de stilte weldadig.

'Geen idee wat dit betekent': je wilt toch niet dat iemand dat zegt van je bericht? Dus: of het nu gaat om zakelijke, vriendschappelijke of privéteksten, zorg dat de persoon aan wie je schrijft, begrijpt wat je wilt zeggen. Zeg en schrijf het in helder gestructureerde zinnen, met bekende, begrijpelijke woorden.

In de Hongerwinter van 1945 zette Hildegards moeder haar kinderen op een kar met twee paarden ervoor en trok met miljoenen andere Duitsers weg uit West-Pruisen. Op de vlucht voor de Russen. Voor de kleine Hildegard was het één groot avontuur, omdat ze de ernst van wat zich afspeelde, nog niet kon begrijpen. Later zou ze concluderen dat die vlucht een beslissende wending in haar leven was geweest. Hoe had ze anders de Nederlandse man kunnen ontmoeten op wie ze hopeloos verliefd werd?

“Heb je Het Duitsland van mijn moeder gezien? Daarin zag ik mezelf terug.” Hildegard (77) doelt op een documentaire serie die op tv te zien was. Na de val van het naziregime werden de provincies van Duitsland ten oosten van de Oder-Neisselinie door de geallieerden toegewezen aan Polen en de Sovjet-Unie. Vanaf 1944 gingen mensen op de vlucht voor het Sovjetleger. In de documentaire volgt programmamaker Britta Hosman de vluchtroute die haar moeder als vierjarig meisje nam, weg uit die Ost-Gebieten. Mét haar miljoenen andere Duitsers, onder wie Hildegard, ook een klein meisje toen.Lees hier verder

Haagse krachtpatsers 
Weer een nieuw verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers: een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).

Het prototype goed opgeleide Surinamer in pak met aktentas werd Atlin na zijn studies in elk geval niet. Integendeel! Een linkse jongen op een oude fiets, die de wereld wilde verbeteren en democratie uitdroeg, dat typeerde hem beter. Met één doel: mensen helpen. Dertig jaar later wordt hem tijdens een speech plotseling meer dan duidelijk dat hij van richting moet veranderen.

Atlin (18) en zijn broer Wilfred (19) zijn koud in Nederland of ze stappen in de bus naar het Westland. Twee Surinaamse jongens in een gele NZH-bus richting Poeldijk, dat viel op in die tijd, het was 1967. Lees hier verder

Haagse krachtpatsers
ok dit is een verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers: een idee van Carla van den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's)

Hij zou niet ouder worden dan veertig, hooguit vijfenveertig jaar. Ondanks dat zwom hij als een professional, trouwde hij zijn grote liefde, tegen alle weerstand in, schoolde zichzelf, werkte hard en reisde de hele wereld over. Wim, nu 92, logenstrafte alle statistieken en voorspellingen. 

In 1928 is Wim nog maar een klein mannetje, een kleuter die vrolijk aan de hand van z’n moeder naar de kleuterschool gaat. Op een dag wordt hij plotseling ziek, moet overgeven. Zijn moeder wordt gewaarschuwd. Ze neemt hem mee naar huis, legt hem in bed en roept de dokter. Die denkt aan een kinderziekte, mazelen misschien. Maar na een week kan Wim niet meer staan. Diagnose: polio; kinderverlamming in de volksmond.Lees hier verder

 Haagse krachtpatsers
Weer een nieuw verhaal in de reeks Haagse krachtpatsers, een idee van Carla ven den Bergen (tekst) en Loes Schleedoorn (foto's).